Kimyasal Tepkimelerin Denkleştirilmesi

.

İki yada daha fazla maddenin birbirleri ile etkileşerek özelliklerini kaybedip yeni özellikte  maddeler oluşturmasına kimyasal olay denir. Kimyasal olayların formül veya sembollerle gösterilmesine kimyasal denklem denir.

Kimyasal denklemlerde  ———-> işaretinin sol tarafında girenler, sağ tarafında ise ürünler bulunmaktadır.

Girenler(Reaktifler)    ———> Ürünler

Kimyasal Tepkimelerin Denkleştirilmesi

Kimyasal  denklemlerin denkleştirilmesinde “Atom sayısı ve Çeşidi” korunur ilkesi göz önüne alınır.

Kimyasal tepkimelerin denkleştirilmesinde aşağıdaki yol izlenir;

1. Atom sayısı  fazla olan bileşiğin kat sayısı 1 olarak alınır.
2. Öncelikli olarak Kat sayısını 1 olarak aldığımız bileşiğin yapısında bulunan elementlerin sayısını eşitleriz.
3. Rakamlar kat sayı olarak yazılır bileşik veya elementin önüne yazılmalıdır. Örnek: 5H2O,  4N2,  1/2O2 gibi
4. Son olarak Hidrojen ve Oksijen sayısı eşitlenir.
5. Element molekülleri hariç (N2, H2, O2, F2 gibi)  bileşik(H2O, NH3 vb) ve elementlerin(N, O, Na, K vb) kat sayıları kesirli olamaz.

Örnek 1:   C3H8   +    O2  ———> CO2         +      H2o  bileşiğini denkleştirecek olursak;

1. Atom sayısı enfazla olan  madde  C3H8 dir. Ohalde kat sayısını 1 olarak alacağız

1C3H8____+_____O2  ———> CO2____+____ H2o

2.Öncelikli olarak Kat sayısına 1 yazdığımız C3H8 bileşiğindeki elementleri eşitleyeceğiz. C3H8  de 3 tane C girmiş 3 tane çıkmalı  8 H girmiş 8 çıkmalı

1C3H8____+_____O2 ———> 3CO2____+____ 4H2o

3.Son Adım olarak  Oksijen sayısını eşitlemeliyiz.

1C3H8____+_____O2 ———> 3CO2____+____ 4H2o

________________________3.2___________4.1

___________________________Toplam= 10 Oksijen çıkmış 10 tane girmeli  O halde  O2 nin kat sayısına 5 yazmalıyız

1C3H8____+_____5O2 ———> 3CO2____+____ 4H2o

Örnek 2;  C5H10    +    O2  ———> CO2   +  H2O  tepkimesini denkleştirelim

1. Atom sayısı enfazla olan  madde  C5H10 dur. Ohalde kat sayısını 1 olarak alacağız

1C5H10    +    O2  ———> CO2   +  H2O

2.Öncelikli olarak Kat sayısına 1 yazdığımız C5H10 bileşiğindeki elementleri eşitleyeceğiz. C5H10 de 5 tane C girmiş 5 tane çıkmalı 10H girmiş 10 çıkmalı

1C5H10    +    O2  ———> 5CO2   +  5H2O

3.Son Adım olarak  Oksijen sayısını eşitlemeliyiz.

1C5H10    +    O2  ———> 5CO2   +  5H2O

________?*2________5*2_____5*1

_____2*?__________Toplam 15 Oksijen var

2*?=15

?=15/2  çıkar. Oksijenin katsayısı 15/2 çıkar

1C5H10    +   15/2 O2  ———> 5CO2   +  5H2O 

Örnek 3;   Al   + H2SO4—–> Al2(SO4)3   +  H2  denklemini denkleştirelim.

Atom sayısı en cok olan bileşik Al2(SO4)3 ohalde katsayısını 1 alırız.

Al   + H2SO4—–> 1Al2(SO4)3   +  H2

Ürünlerde : 2Al  ve 3S  ve 12 O var

Girenlerde ; Al katsayısı 2  H2SO4 ün katsayısına 3 yazarız.

2Al   + 3H2SO4—–> 1Al2(SO4)3   +  H2

Son olarak H sayısına bakarız

Girenlerde 3H2SO4  6 tane H var ürünlerde de 6 H olabilmesi için H2 nin katsayısına 3 yazarız.

2Al   + 3H2SO4—–> 1Al2(SO4)3   + 3 H2

Örnek 4;     X    +  3O2   ——>2CO2    +    3 H2O  denkleşmiş olarak verilen tepkimeye göre X in formülü nedir.

Girenlerde ;  X ve 6O var

Ürünlerde ; 2C, 7O VE 6 H var

Kimyasal reaksiyonlar da “Atom sayısı ve Çeşidi” korunacağından X in yapısında  2C, 6H ve 1O vardır

X= C2H6O   dur.

Kimyasal denklem denkleştirme ilgili çözümlü kimya soruları için tıklayınız.